ب : اگر همراه من تا خانه من نيائی آن كتاب را نمیدهم .
پس در اين جا دو رابطه وجود دارد : رابطه مثبت و رابطه منفی . رابطه
مثبت ميان همراهی كردن و كتاب دادن در متن جمله آمده ومورد تلفظ و نطق
قرار گرفته است . از اينرو آن را " منطوق " میگويند . ولی رابطه منفی
به لفظ نيامده و متعلق نطق قرار نگرفته است ، اما عرفا از چنين جملهای
فهميده میشود . از اينرو آن را " مفهوم " میخوانند .
ما در بحث حجيت خبر واحد خوانديم كه اصولين از آيه شريفه " نبأ "
كه میفرمايد : « ان جائكم فاسق بنبا فتبينوا »( اگر فاسقی خبری برای شما
آورد دربارهاش تحقيق كنيد و تحقيق نكرده ترتيب اثر ندهيد ) حجيت خبر
واحد را در صورتی كه راوی عادل باشد استفاده كردهاند .
اين ، استفاده از " مفهوم " آيه شريفه است . " منطوق " آيه اين
است كه به خير فاسق ترتيب اثر ندهيد ، اما مفهوم آيه اين است كه به
خبر عادل ترتيب اثر بدهيد .
مجمل و مبين
بحث مجمل و مبين چندان اهميتی ندارد . مقصود اين است كه گاهی تعبيری
در لسان شارع میرسد كه مفهومش ابهام دارد و مقصود روشن نيست ، مثل
مفهوم " غنا " ، و در دليل ديگر چيزی يافت میشود كه روشن كننده است .
دراين صورت میتوان به وسيله آن " مبين " رفع ابهام از " مجمل " كرد.
معمولا اهل ادب به بعضی تعبيرات مجمل در كلمات