انجمن‌های تخصصی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
تساقطا يعنی در اثر تعارض هر دو سقوط می‏كنند و مانند اين است كه روايتی‏
نداريم ، يا مخريم كه به هر كدام كه می‏خواهيم عمل كنيم ، و يا بايد عمل‏
به احتياط كنيم و هر روايت كه با احتياط مطابقتر است به آن عمل كنيم (
مثلا در مساله تسبيحات اربعه به روايتی عمل كنيم كه می‏گويد سه نوبت‏
بخوان ، و در مساله خريد و فروش كود آدمی به آن روايت عمل كنيم كه‏
می‏گويد جايز نيست ) و يا راه ديگری در كار است ؟
اصوليون ثابت می‏كنند كه اولا تا حدی كه ممكن است بايد ميان روايات‏
مختلف جمع كرد : الجمع مهما امكن اولی من الطرح ( 1 ) . اگر جمع ميان‏
آنها ممكن نشد بايد ديد يك طرف بر طرف ديگر از يك لحاظ ( مثلا از حيث‏
اعتبار سند يا از حيث مشهور بودن ميان علماء و يا از حيث مخالف تقيه‏
بودن و غير اينها ) رجحان دارد يا ندارد . اگر يك طرف رجحان دارد همان‏
طرف راجح را می‏گيريم و طرف ديگر را طرح می‏كنيم ، و اگر از هر حيث‏
مساوی هستند و رجحانی در كار نيست ، مخيريم كه به هر كدام بخواهيم عمل‏
كنيم .
در خود اخبار و احاديث دستور رسيده است كه در موقع تعارض اخبار چه‏
بايد كرد . اخباری كه ما را به طرز حل مشكل تعارض اخبار و روايات‏
راهنمائی می‏كند " اخبار علاجيه " ناميده می‏شوند .
اصوليون نظر خود را درباره تعارض اخبار و روايات به استناد همين‏
اخبار علاجيه ابراز داشته‏اند . اصوليون نام آن باب از اصول را

پاورقی :
. 1 [ جمع ميان روايات مختلف تا آنجا كه ممكن است ، بهتر است از
طرد آنها ] .